Geschiedenis van Chocolade
Hieronder hebben wij een overzicht gemaakt van de belangrijkste data en gebeurtenissen in de geschiedenis van chocolade:
600 voor Chr. - Olmeekse Cultuur
Waarschijnlijk de eerste beschaving die chocolade dronk.
460 na Chr. – Maya Cultuur
De Maya’s noemden de cacaoboom de ‘cacahuaquchtl’-boom en zij noemden hun chocoladedrankje ‘xocoatl’, dat ‘bitter water’ betekende omdat het niet gezoet was.
1000 – Op Maya hierogliefen
is te zien dat cacao bonen als geld gebruikt werden. 400 Bonen werden ‘zontli’ genoemd en 8000 bonen heetten ‘xiquipilli’.
1200 – Azteken Cultuur
De Azteken wijdden het ontstaan van de cacaoboom aan hun god ‘Quetzalcoatl’. Zij geloofden dat wijsheid en macht kwamen door het eten van het fruit van de cacaoboom.
1492 – Columbus komt aan in Amerika
Bij zijn terugkomst werd het Spaanse Koninklijk paar een aantal donkerbruine bonen aangeboden die vanzelfsprekend niet veel aandacht kregen.
1502 – Columbus landt in Nicaragua
Op deze vierde reis ontdekte hij dat cacaobonen werden gebruikt als geld en dat er een drankje van werd gemaakt. Hij vond het drankje maar niks.
1513 – Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés,
lid van Pedrarias Avila’s expeditie, koopt een slaaf voor 100 cacaobonen.
1519 – Hernán Cortéz wordt de eerste Europese cacao planter
en spoedig zag men cacao plantages in alle Spaanse koloniën, zelfs op de Filippijnen. Cacao wordt net zo duur als goud.
1528 – Hernán Cortéz introduceert het eerste chocoladedrankje, ‘Chocolatl’,
in Europa en de Spanjaarden mengden de cacao met rietsuiker, vanille, nootmuskaat en kaneel en hielden dit recept geheim voor bijna 100 jaar.
1557 – Emmanuel Philibert, Hertog van Savoyen
neemt de eerste chocolade mee naar Turijn in Italië.
1569 – Paus Pius V
verklaart dat het drinken van chocolade op vrijdagen niet het vasten verbreekt.
1579 – Engelse piraten verbranden ’valuta’
nadat ze een Spaans schip, geladen met cacaobonen, in brand hadden gezet en dachten dat het schapenmest was.
1585 – Chocolade te koop op de markt
toen de eerste lading in Spanje aankwam.
1587 – Spaans schip veroverd
door de Britten die de ’waardeloze’ lading vernietigden: cacaobonen.
1609 – ‘Libro en el cual se trata del chocolate’
is the titel van het allereerste boek dat geschreven werd over chocolade en in Mexico verscheen.
1615 – Chocolade komt in Frankrijk terecht
toen de Spaanse Habsburgse Prinses Anna van Oostenrijk op veertien jarige leeftijd met Lodewijk XIII trouwde. Zij introduceerde het chocoladedrankje aan het Franse hof. De Prinses zou beroemd worden als de centrale figuur in ’de drie Musketiers’.
1625 – Cacaobonen als valuta in Nieuw Spanje
(Noord- en Midden Amerika): 1 Real was het equivalent van 200 kleine bonen.
1635 – De abt van Baudeloo
koopt de eerste chocolade in Gent, België.
1643 – Lodewijk XIV
kreeg chocolade als een verlovingsgeschenk van zijn verloofde de Spaanse Prinses Maria Theresa. Sieur David Illou werd chocolademaker gemaakt en Parijs werd chocoladegek, speciaal vanwege de reputatie van chocolade als liefdesdrank. Kunstenaars en schrijvers werden (erotisch gezien) geïnspireerd door chocolade; de ’Marquis de Sade’ gebruikte chocolade om vergif te verhullen; Casanova gebruikte champagne en chocolade om de dames te verleiden; Madame de Pompadour en Madame du Barry gebruikten het in hun slaapkamers: de eerste om er opgewonden van te raken en de tweede om haar minnaars te stimuleren.
1648 – Thomas Gage
een Engelse Dominicaner monnik ontdekt cacao in West Indië.
1650 – Fransman Clément Jaluzo (of: Lassagne) creëert de eerste praline.
Hij was de chef-kok van César Marshal de Graaf de Plessis-Praslin, een suiker industrieel, en was geïnspireerd door kinderen die in zijn keuken amandelen en caramel snoepten. De chocolade werd toen ‘prasline‘ genoemd.
1650 – De eerste chocolade komt aan in Engeland
en werd een grote hit in Oxford.
1652 – Cacao werd voor het eerst tot chocolade gemaakt
in Nederland en langzaamaan groeide Amsterdam uit tot de grootste cacaohaven ter wereld.
1655 – Jamaica werd veroverd
door de Britten en alle cacaoplantages moesten door de Spanjaarden aan hen worden overgegeven.
1657 – Het eerste ’Chocolate House’ wordt geopend in Londen
door een Fransman, volgens de dagboeken van Samuel Pepys. De winkel, in Bishopsgate, werd ‘The Coffee Mill and Tobacco Roll‘ genoemd en serveerde een ’excellent drankje uit West Indië’.
1659 – Lodewijk XIV verleent David Chaillou het eerste en exclusieve recht
om chocolade te maken en te verkopen in Parijs.
1660 – Louis XIV trouwt met Prinses Maria Theresa
en zij maakte chocolade heel populair. Spoedig werd het drankje heel ‘en vogue‘.
1662 – Kardinaal Brancaccio geeft het salomonsoordeel door
en herhaalt officieel dat chocolade drinken het vasten niet schaadt: ‘Liquidum non frangit jejunum’. Om chocolade te eten moest men tot Pasen wachten.
1670 – Zeeman Pedro Bravo do los Camerinos
vestigt zich op de Filippijnen, een Spaanse kolonie, omdat hij genoeg had met het maken van verkenningsreizen ten bate van het Christendom. Hij werd een cacaoplanter en was de grondlegger van één van de grootste plantages van die tijd.
1673 – De Nederlander Jan Jansz van Huesden begint zijn koffiezaak in Bremen
en kreeg een vergunning voor een half jaar om buitenlandse dranken, als koffie en chocolade, te schenken.
1674 – Het eten van chocolade begon
in de vorm van combinaties met zoete broodjes en koekjes.
1677 – De eerste cacaoplantages werden gesticht in Brazilië, in de staat Para,
door Koninklijk Besluit op 1 November 1677. Brazilië zal één van de grootste cacaomarkten ter wereld worden.
1678 – Giò Antonio Ari verkoopt de eerste chocoladedrank in Turijn, Italië.
Christine Marie, ‘Madama Reale’, Regentesse van Savoye, schenkt hem de allereerste vergunning om chocolade te maken.
1692 – Twee praline recepten worden gepubliceerd
in het boek ’Nouvelle instruction pour les confitures, les liqueurs et autres fruits’. Eén was ’Pralines grises’ (suikersiroop om amandelen te bedekken) en het andere was ’Pralines rouges’ (met gecaramelliseerde amandelen).
1693 – ’White’s’, de herenclub, werd opgericht
in Chesterfield Straat 4 door de Italiaan Francesco Bianco als een ’Chocolate House’.
1697 – Heinrich Escher, burgemeester van Zürich
introduceerde de chocoladedrank in Zwitserland na zijn bezoek aan Brussel.
1700 – De eerste chocoladewinkels in Brussel zijn confiseries,
banketbakkers die chocolade verkopen.
1704 – Frederick I van Pruisen voert belasting in op chocolade
en twee daalders (zilveren munten) moesten worden betaald om een vergunning te krijgen. De reden was dat chocolade geïmporteerd moest worden en daar was een restrictie op.
1711 – De Habsburgse Aartshertog Karel verhuist van Madrid naar Wenen
nadat zijn broer Josef I stierf, en wordt gekroond tot Keizer Karel VI van het Heilige Roomse Rijk. Chocolade werd daardoor voor het eerst geïntroduceerd in Oostenrijk.
1712 – Apothekers uit Boston
verkochten chocolade voor medische redenen.
1720 – ’Cioccolatieri Italiani’ uit Florence en Venetië
werden populaire chocolatiers en waren daarom erg welkom in Frankrijk, enkele Duitse staten en Zwitserland.
1730 – Chocolade werd betaalbaar voor de meeste Europeanen
door de uitvinding van de stoommachine zodat het maalproces kon worden gemechaniseerd.
1732 – De Fransman Dubuisson vindt de eerste tafelmolen uit
voor het fijnmalen van cacaobonen. De tafel werd van onderen verhit met houtskool waardoor de productie een stuk gemakkelijker werd.
1735 – Carl Linnaeus, de Zweedse botanist, publiceert de eerste uitgave
van zijn ’Systema Naturae’ in Nederland waarin hij voor het eerst de wetenschappelijke naam ’Theobroma Cacao’ (voedsel voor de goden) noemt.
1747 – Frederick de Grote van Pruisen verbiedt
het venten in de straten van Pruisen en dan speciaal het venten van chocolade.
1755 – Chocolade werd geïmporteerd in de Amerikaanse koloniën
door handelaren uit Massachusetts die cacaobonen ruilden voor rum.
1756 – Prins Wilhelm von der Lippe bouwt één van de eerste chocoladefabrieken
in Duitsland (Steinhude). Hij recruteerde arbeiders uit Portugal omdat zij goed waren opgeleid in het chocolade maken.
1759 – Joseph Fry begint chocolade te maken
in Bristol, Engeland, en dat was het begin van een chocolade dynastie die tot 1919 duurde toen Fry’s samenging met Cadbury’s.
1765 – Amerika’s eerste chocoladefabriek in Dorchester, New England,
opgericht door de Ier John Hannon en Dr. James Baker. Zij maalden cacaobonen fijn tussen twee massieve ronde molenstenen.
1778 – In Turijn vindt de Fransman Doret de eerste hydraulische machine uit
om cacaobonen fijn te malen.
1780 – De eerste machinegemaakte chocolade
werd geproduceerd in Barcelona.
1792 – De Zwitserse broers Josty uit Grisons
openen een chocolade boetiek in Bern, een paar jaar later een banketbakkerij waar Zwitserse chocolade werd verkocht, en toen een chocoladefabriek in Berlijn.
1797 – De Duitse dichter Johann Wolfgang von Goethe reist door Zwitserland
en neemt zijn eigen chocolade mee omdat hij de kwaliteit van de Zwitserse chocolade niet kende.
1804 – Oprichting van de ’Halloren Kakao- und Schokoladenfabrik’ in Halle (Saale)
de eerste chocoladefabriek van Duitsland, door Friedrich August Miethe.
1810 – Venezuela wordt ’s werelds grootste producent van cacaobonen
en een derde van de productie werd gebruikt door de Spanjaarden.
1816 – ’Chocolat Menier’ werd opgericht in Parijs
als een apotheek omdat chocolade in die tijd werd gebruikt als medicijn.
1819 – De eerste Zwitserse chocoladefabriek werd geopend in Corsier
nabij Vevey, in een vroegere molen, door François-Louis Cailler. Daarvoor verbleef hij vier jaar in Turijn om het vak van chocolademaken te leren.
1821 – De eerste ’fondant’
gecreëerd door Gilé bij ’Chocolatier Lemoine’ in Parijs.
1821 – Wilhelm Felsche opende zijn eerste banketbakkerij in Leipzig
met zijn eigen chocolade productie.
1822 – De Portugees José Ferreira Gomes introduceert de cacaoplant
als decoratie op Príncipe, een eilandje voor de kust van Afrika in de Golf van Guinea.
1825 – Jurist en gastronoom Jean Anthelme Brillat-Savarin publiceert zijn beroemde
werk ’Physiologie du goût’, een hoogst eigenwijs en humoristisch maar vreemd boek dat sinds de eerste druk nog steeds wordt verkocht.
1826 – Philippe Suchard
opent een chocoladefabriek in Serrières, Zwitserland.
1828 – De Nederlandse chemicus en chocolatier Casparus van Houten
vindt een hydraulische machine uit die vet perst uit gebrande cacaobonen. Het cacaoboter gehalte werd hierdoor gereduceerd tot bijna de helft en werd de basis van alle chocoladeproducten die we nu nog steeds hebben.
1830 – De eerste stoommachine werd in Frankrijk gebouwd
door Jean-Antoine Brutus Menier en werd tevens de eerste chocoladefabriek met massaproductie.
1831 – John Cadbury begint met maken van drinkbare chocolade
en cacao in een oud mouthuis in Crooked Lane, Birmingham.
1834 – Invoerbelasting werd afgeschaft in Saksen
en J.M. Lehmann richtte zijn machinefabriek op in Dresden waar hij machinerie ontwikkelde voor de chocolade industrie. Veel Duitse chocolatiers hadden hun origine in Dresden.
1835 – ’L’Académie Française’ heeft officieel het woord ’Chocolaterie’ erkend
en publiceerde in het woordenboek van de Academie.
1840 – Het eerste Belgische chocolatierbedrijf, Berwaerts, werd opgericht
en produceerde tabletten, pastilles en figuurtjes.
1842 – Cacao Barry werd opgericht in Meulan, Frankrijk
door Charles Barry.
1847 – Fry’s chocolade fabriek in Bristol giet
de allereerste chocoladereep op de ’Nederlandse’ van Houten manier.
1849 – Fry’s and Cadbury’s tonen hun eetbare chocolade
op de tentoonstelling in Bingley Hall, Birmingham.
1851 – Prins Albert organiseert ’The Exposition’ in Londen
en voor de eerste keer werden de Amerikanen bonbons, ’chocolate creams’ en caramel getoond.
1857 – De eerste cacao plantages in Ghana verschijnen
waar kleine boeren uiteindelijk werden ’omgeschoold’. Ghana werd één van de belangrijkste producenten.
1857 – De Zwitserse immigrant Jean Neuhaus opent zijn apotheek
in de Galerie de la Reine in Brussel. Hij verkoopt er marshmallows, drop en stukjes chocolade.
1863 – De Haarlemmer Gerardus Johannes Droste,
verkoopt voor het eerst zijn wereldberoemd geworden chocolade pastilles. De banket- en koekbakker opent in 1890 de Droste-fabriek aan de rivier het Spaarne.
1870-1871 – De Frans-Pruisische oorlog heeft de vereniging van Duitsland als gevolg
en Franse producten als chocolade werden voor een aantal jaren niet meer geïmporteerd met als resultaat dat de Duitse chocolade-industrie op begon te komen: een jaar later werden vier chocoladevennootschappen opgericht.
1873 – Het eerste chocolade Paasei
wordt door Fry’s in Engeland geproduceerd.
1875 – Daniel Peter’s chocolade en Henri Nestlé’s gecondenseerde melk
werden gecombineerd en zo ontstond de eerste chocolademelk ter wereld. De Zwitser, Daniel Peter was de schoonzoon van chocolatier François-Louis Cailler.
1876 – Franz Stollwerck begint met de productie van chocolade,
gemberkoek en marsepein in Keulen.
1879 – ’Concheren’ werd uitgevonden door de Zwitser Rodolphe Lindt uit Bern,
een toevalligheid omdat hij de mengmachine een nacht heeft laten doordraaien. Het is een proces waarbij door verwarming, mengen en walsen de chocolade werd geperfectioneerd en de korreligheid verloor. Na 75 uur concheren en toevoeging van cacaoboter krijgt de chocolade de unieke milde en rijke smaak.
1891 – De eerste Nederlandse verpakte reep wordt door Kwatta,
uit Breda, op de makt gebracht. Het woord ‘Kwatta’ was de naam van een cacao-plantage in Suriname en is eigenlijk de naam van een slingeraapje.
1903 – Milton Snavely Hershey begint aan de bouwvan wat later de grootste chocoladefabriek ter wereld zou worden. Twee jaar later begint hij met het produceren van de beroemde melkchocolade.
1911 – Franklin Clarence Mars richt de ’Mars Candy Factory’ op
in Tacoma, Washinton, USA.
1911 – Callebaut begint met de productie van chocolade in het Belgische Wieze,
en is nu de grootste producent ter wereld van chocolade voor consumenten en bedrijven.
1912 – Jean Neuhaus jr. creëert de eerste hapgrote gevulde chocolaatjes
en noemt ze ’Pralines’. Om de tere pralines te beschermen ontwikkelt hij samen met zijn vrouw Louise Agostini, de ’ballotin’, het typische bonbondoosje.
1913 – De Zwitser Jules Sechaud uit Montreux
ontwikkelt een techniek om chocolade omhulsels te vullen.
1920 – Mar-O-Bar Co werd opgericht in Minneapolis, Minnesota, USA
door Frank C. Mars nadat zijn eerste bedrijf mislukte.
1922 – Valrhona werd opgericht door de Franse banketbakker Guironnet
in Tain L’Hermitage bij Lyon en is nu één van de meest leidinggevende chocoladeproducenten ter wereld. Valrhona richt zich op top kwaliteit luxe chocolade en heeft hoofdzakelijk eigen cacao plantages.
1923 – De Amerikaanse ’Chocolate Manufacturers Association’
werd opgericht, de vertegenwoordiger van de Amerikaanse chocolade industrie.
1923 – De ’Milky Way’
werd geïntroduceerd als een ’chocolate malted milk in a candy bar’.
1925 – De ’New York Cocoa Exchange’
werd opgericht in Wall Street Court 1 in New York. Kopers en verkopers konden nu bij elkaar komen voor alle transacties.
1932 – De eerste ’Mars’ werd gemaakt in Slough, Berkshire, Engeland
als een zoetere versie van de Amerikaanse ’Milky Way’.
1937 – Chocolade werd deel van het standaard rantsoen van het Amerikaanse leger
en had twee doelen: als morele oppepper en als voedsel (op zakformaat)met een hoge energiewaarde. Chocolade wordt nu zelfs mee de ruimte ingenomen.
1945 - 1980 massale groei in de chocolademarkt na de Tweede Wereld Oorlog tot de jaren 80. Chocolade werd meer en meer geïntegreerd in de dagelijkse eetgewoonten.
1990 - 2000 het genieten van voedsel en gezond voedsel werden als even belangrijk beschouwd. Dit verklaart waarom chocolade populair bleef, voor miljoenen mensen verschafte chocolade het ultieme genot en plezier en werd als puur en gezond beschouwd bij matige consumptie. Wetenschappelijke studies over cacao en chocolade hebben reeds een heel aantal potentiële voordelen voor lichaam en gezondheid aangetoond bij matige cacao- en chocoladeconsumptie.